پایان نامه های قرآنی موجود در دانشگاه امام صادق علیه السلام - بخش4
عنوان
مناسبات بين اديان از ديدگاه قرآن
پديدآور اصلى
خان، جعفررضي
موضوع
قرآن // اديان // فرهنگ // تمدن // کفر // اسلام // اهل کتاب
شرح
قرآن با صراحت وحدت کتابهاي نازله بر انبياء و وحدت رسالت همه يامبران را بيان مي کند قرآن اعلام مي دارد که اصل کتابهاي نازل شده نزد خدا يکي است و آن را "ام الکتاب" و "لوح محفوظ" مي نامد. خداوند با پيامبران "الکتاب" را نازل کرد تا براساس آن در اختلافات ميان مردم حکم برانند. قرآن تصديق کننده تورات و انجيل معرفي شده است به دليل همين وحي و کتاب، قرآن عذاب واحدي را براي کساني که به يکي از اين کتابها کفر ورزيده اند در نظر مي گيرد. بنابراين تفاوت ميان اديان در شرايع و فروع مي باشد نه در گوهر و اصل آنها از ديدگاه قرآن کريم اموري چون توحيد، معاد و عمل صالح از مشترکات اديان محسوب شده اند لذا اديان مي توانند در جو مسالمت آميز کنار همديگر قرار گيرند و پير وان اديان با مطالعه تطبيق به نکات مثبت يکديگر را پي ببرند، چون بر طبق قرآن منبع و منشاء اديان يکي است اگرچه با مرور زمان و مقتضيات زمان تفاوت هاي چشمگير بين آنها بوجود آمده است. قرآن کريم الگوهاي زيادي براي وحدت اديان مطرح مي کند بعنوان مثال، ابراهيم موسس مکاتب توحيدي معرفي شده است. به هر حال ما با داشتن دو اصل بسيار حياتي براي حيات معقول جمعي، حرکت مي کنيم و همواره طرفدار طرح تنوعات مذهبي با کسانيکه شايستگي ورود به تحقيق در آن تنوعات را دارند، هستيم ۱- فبشر عبادالذين يستمعون القول فيتبعون احسنه، يعني بايد حرفها را شنيد تا انتخاب احسن کرد.۲- اصل همزيستي با مشترکات اساسي در دين الهي: "لاينهاکم الله عن الذين لم يقاتلوکم في الدين و لم يخرجوکم من ديارکم ان تبروهم و تقسطوا الهيم" و به خصوص اين آيه "قل يا اهل الکتاب تعالوا الي کلمه سواء بيننا بينکم" زمينه تدوين الهيات ناظر بر همه اديان را فراهم مي آورد. برخلاف پندار بعضي مستشرقان وجود تشابهات ميان معارف اسلام و مسيحيت و يهوديت را دليل اخذ اين معارف از سوي پيامبر اسلام از اين دو دين مي دانند اين تشابهات بيانگر وحدت سرچشمه اين سه دين است آنچه با ارزش مي باشد اسلام واقعي است و آن اينستکه شخص قلبا" در مقابل حقيقت تسليم باشد و روحيه حقيقت جويي داشته باشد و همچنين کفر حقيقي که موجب شقاوت مي گردد چيزي جز عناد و ميل به پوشانيدان حقيقت نيست. مواجهه قرآن با فرهنگهاي زمان خويش مواجهه بنيان کن نبوده، بلکه مواجهه از نوع تعاطي فرهنگي بوده است.
تاريخ اثر
۱۳۷۹
مشخصه ظاهرى
ه، ۱۷۲ ص.
شماره بازيابى
۲۰۸ت
نوع
پايان نامه
عنوان
مولفه‌هاي معنائي "حق" در قرآن کريم
پديدآور اصلى
آزادي، پرويز
موضوع
معني‌شناسي // محور همنشيني // محور جانشيني // حق // کتاب // رسول // دين // خلق // باطل // صدق // قسط // هدايت // بينات
شرح
واژه حق يکي از کليدي‌ترين واژه‌هائي است که دويست و نود بار در قرآن کريم تکرار شده است و همراه واژگاني آمده که در واقع مبناي ارزشگذاري آنها گشته است. اين واژه علاوه بر زبان عربي در کاربرد قرآني نيز مصاديق متنوعي يافته است؛ به عنوان مثال خداوند خود و تمامي تصرفاتش در جهان از قبيل خلقت ارسال نزول وحي وعده وعيد...را بر حق دانسته است. مولفه هاي معنايي حق در قرآن کريم تاکنون با رويکرد بررسي همنشيني و جانشيني مورد توجه واقع نگرديده هرچند در کتب تفسيري به فراخور حال زوايايي از معاني و ابعاد آن تبيين شده است. از آنجايي که بررسي تمامي همنشين ها و جانشين ها حق براي دستيابي به مولفه هاي معنايي آن به تحقيقي بسيار گسترده نياز دارد. در اين تحقيق از ميان همنشين ها، واژه هاي کتاب رسول، دين، خلق و باطل و از ميان جانشين ها واژه هاي صدق قسط هدايت و بينات انتخاب شده است و روش کاربراين اساس قرار گرفته است که تمامي همنشين ها و جانشين هاي حق مورد تحليل واقع شود تا مولفه هاي معنايي تک تک آنها روشن گردد و با توجه به مولفه هاي معنايي همنشين‌ها و جانشين‌ها برخي مولفه‌هاي معنايي حق مشخص شود. پژوهش حاضر داراي چهار فصل است.فصل اول به بررسي مباني نظري تحقيق مي پردازد که شامل تاريخچه معني شناسي معرفي شيوه همنشيني و جانشيني و تحليل مولفه هاي معنايي است.فصل دوم به همنشين هاي انتخاب شده حق اختصاص دارد که در آن همنشين‌هاي اين واژگان مورد بررسي قرار مي گيرد.در فصل سوم جانشين‌هاي منتخب حق. براساس تحليل همنشين ها مورد بررسي واقع مي شود و در فصل چهارم به تحليل مولفه هاي معنايي حق براساس همنشين‌ها و جانشين هاي بررسي شده پرداخته شود.
تاريخ اثر
زمستان۱۳۸۴
مشخصه ظاهرى
۱۲۸ص.
شماره بازيابى
۲۸۴ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
ناسخ و منسوخ در قرآن
پديدآور اصلى
سجادي، حسين
موضوع
قرآن // ناسخ و منسوخ
شرح
هدف از اين پژوهش، بررسي مساله نسخ در قرآن مي باشد. تحقيق حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌اي انجام يافته و مباحث آن در شش بخش تنظيم شده است. بعد از بيان اهميت بحث نسخ در مقدمه، بخش اولي معاني لغوي و اصطلاحي نسخ را مورد بررسي قرار مي دهد. بخش دوم، شرايط نسخ را به طور مفصل بيان مي کند. نسخ در قرآن و سنت در بخش سوم مورد بحث قرار مي گيرد. بخش چهارم، جواز نسخ و بخش پنجم انواع نسخ در قرآن را بيان ميکند. نهايتا" بخش پاياني، ادعاهاي مربوط به نسخ را مورد بررسي قرار مي دهد. نتايج حاصل از تحقيق نشان مي دهد، هم در معناي لغوي و هم در معناي اصطلاحي نسخ بين صاحبنظران اختلاف وجود دارد. در مورد معناي لغوي، عده‌اي تبديل و عده اي ديگر نقل را معناي اصلي نسخ مي دانند و برخي ديگر معتقدند ازاله و نقل مفهوم حقيقي نسخ مي باشد. در مورد معناي اصطلاحي نسخ نيز مي توان گفت که هرکس براساس ديدگاه خود آنرا تعريف کرده است و لذا براثر مرور زمان و به واسطه اختلاف سليقه‌ها، معناي اصطلاحي نسخ نيز دچار تغييرات و تحولاتي شده است. براي نسخ شرايطي قرارداده شده است که برخي به ناسخ و برخي ديگر به چگونگي حاصل شدن نسخ مربوط مي شوند، اين شرايط عبارتند از : شرعي بودن حکم، وجود تعارض حقيقي بين ناسخ و منسوخ، وجود فاصله زماني بين ناسخ و منسوخ، مدت دار نبودن منسوخ، نسخ در احکام جزئيه است، بدل در نسخ شرط نيست، ناسخ مي تواند سنگينتر از منسوخ باشد، نسخ فقط در زمان پيغمبر ممکن است و نهايتا"، نسخ فقط با يقين ممکن است. همچنين انواع نسخ در قرآن عبارتند از: نسخ حکم، نسخ تلاوت و نسخ حکم و تلاوت با هم. در خاتمه با توجه به آيات منسوخه، مي توان دو حکمت اساسي براي نسخ مطرح کرد: ۱) خداوند بندگان خود را از راههاي مختلفي آزمايش مي کند، از جمله اين راهها، آوردن حکمي است براي امتحان که بعد از گذراندن امتحان، حکم نسخ مي شود. ۲) گاهي مقتضيات و مصالح زمان و جامعه، حکمي را مي طلبد و شرايط و زمان ديگري، حکمي ديگر مورد نياز است، لذا به مقتضاي هر شرايط، حکي مي آيد و حکم قبلي را از بين مي برد، اين همان نسخ است. بنابر اين حکمت ديگر خداوند در نسخ احکام، ايجاد فضايي سالم براي مسلمانان است تا در پرتو آن راه خود را به سوي کمال بيابند و طي کنند.
تاريخ اثر
آبان۱۳۷۱
مشخصه ظاهرى
۲۱۳ ص.
شماره بازيابى
۶۹ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
نشانه‌هاي نفاق در قرآن کريم
پديدآور اصلى
طباطبائي، محمد
موضوع
نفاق // منافق // ريا // تظاهر
شرح
نفاق مساله‌اي مقول به تشکيک است که نازل‌ترين درجات آن همواره با ايمان ضعيف است و مي‌توان آنرا نفاق اخلاقي ناميد و درجات بالاي آن هم کفر و شرک است که مي‌توان آنرا نفاق اعتقادي ناميد. اين همه تاکيدي که در قرآن و روايات روي مساله نفاق شده است خصوصا" که در کتب آسماني پيشين يا اسمي از منافقان نيست يا هست بسيار کم است براي اين است که اولا" خطر نفاق زياد است و ثانيا" هر چه بشر متمدن‌تر مي‌شود نفاقش بيشتر مي‌شود و قدرتش بر تصنع و ظاهرسازي افزايش پيدا ميکند و به قول شهيد مطهري در عصر صنعت بزرگترين ماشيني که ابتکار شده است ماشين قلب حقايق است. يعني اينکه بشر اينهمه توانايي پيدا کرده است که حقايق را وارونه جلوه دهد. بنابر اين يکي از اساسي‌ترين وظايف مسلمانان بصيرت داشتن در مقابل دسيسه‌هاي منافقان است زيرا جريان نفاق از دو جهت قابل گسترش است يکي تيز هوشي و فرصت طلبي و زيرکي سوء استفاده از غفلت جهالت و بي‌خبري اهل ايمان. بر همين اساس بود که مقابله امام علي (ع) با ناکثين، قاسطين و مارقين به مراتب مشکل‌تر از برخورد پيامبر با بت‌پرستان بود زيرا در دوران اميرالمومنين (ع) هم شگردهاي منافقان بيشتر و پيچيده‌تر و حساب شده‌تر بوده هم غفلت و بي‌خبري و سستي عوام مردم بيشتر شده بود لذا در برخورد با مقوله نفاق بايد اولا" کياست و سياست داشت ثانيا" به اطلاع‌رساني صحيح بايد پرداخت ثالثا" به شبهات بايد پاسخ مناسب گفت و به افزايش بصيرت ديني و سياسي پرداخت روشنگري و افشاگري يکي ديگر از راههاي خنثي کردن فعاليت‌هاي سياسي- فرهنگي منافقان است. حفظ وحدت يکي ديگر از مهمترين راههاي مقابله با اين جريان و ناکام گذاشتن شيوه‌هاي تفرقه افکنان منافقان است. به عنوان آخرين مطلب مي‌توان برخورد قاطع و به دور از سهله و سمحه با منافقان را نام برد. خداوند ضمن اعلام برخورد قاطع خويش با منافقان به مومنان شيوه برخورد با منافق را مي‌آموزد (ان المنافقين في الدرک الاسفل من النار) منافقان در پايين‌ترين درجات جهنم عذاب خواهند شد. و بر همين اساس قرآن خطاب به پيامبر (ص) مي‌فرمايد: (يا ايها النبي جاهد الکفار و المنافقين و اغلظ عليهم) اي پيامبر با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنها سخت‌بگير. شايد منظور از (و اغلظ عليهم) مذمت و توبيخ شديد و تهديد و رسوا کردن منافقان باشد. زيرا منافقان به ظاهر مسلمان است و نمي‌توان با او جنگيد. البته اين احتمال هم وجود دارد که تا هنگامي که اسرار دروني منافقان افشا نشده و فعاليت‌هاي خرابکارانه‌شان آشکار نشده باشد داراي احکام اسلامند اما هنگامي که باطن آنها افشا شد و روشن شد که قصد تخريب و براندازي دارند لازم هست که حتي با برخورد مسلحانه آنها را سرکوب کرد. همچنان که امام علي(ع) در برخورد با نفاق ابتدا برخورد فرهنگي و روشنگرانه داشت و وقتي جريان نفاق از مرحله حرف گذشت و به مرحله درگيري مسلحانه رسيد با آنان برخورد مسلحانه و قهرآميز نمود.
تاريخ اثر
زمستان ۱۳۸۳
مشخصه ظاهرى
۸۲ ص.
شماره بازيابى
۳۱۱ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
نقد حديث با تکيه بر کتاب (نقد قرآن محور حديث)
پديدآور اصلى
احمدي، مهدي
موضوع
حديث // قرآن // نقد قرآن محور // اثبات صدور // اثبات حجيت
شرح
به موجب برخي روايات و گزارشها، نقد حديث با قرآن به عنوان يک قاعده توسط پيامبر (ص)، ائمه(ع)، صحابيان و تابعان مطرح شده است. همچنين گزارشهايي ناظر به اعمال آن توسط برخي ائمه(ع) و صحابه ديده مي شود از سده دوم با آغاز دوره تدوين حديث و دانش هاي پيرامون آن، اين قاعده در دو مقام نظر و عمل مورد توجه انديشوران مسلمان قرار گرفت در مقام نظر، دو ديدگاه ايجابي و انکاري پديد آمد. اين دو ديدگاه با محوريت متون نامبردار به احاديث عرض شکل گرفت. اماميه و زيديه، نگاه ايجابي و غالب اهل سنت نگاه انکاري را اختيار کردند. گويي در سده اخير اين مساله جايگاه يکي از شاخص هاي انديشه اجتهادي در برابر سنت گرايي اخباري را پيدا کرده است. چه، محمد عبده، رشيد رضا، احمد امين، ابوريه، سباعي و دهها عالم نقد حديث اهل سنت به جانب اعتبار آن تمايل يافته اند. در مقام عمل از اين قاعده چندان استقبال نشده است. اين ادعا با تتبع در متون روايي و پيرامون آن معلوم مي شود چنان که گستره اين انطباق از سه حوزه دانش فقه، تفسير و کلام فراتر نمي رود. اين نحوه تعامل، ريشه در عوامل مختلف دارد که اختلاف در جايگاه سنت، زبان قرآن، گونه تناظر حديث با قرآن در قاعده عرض و ... از آن جمله است. تاخر جايگاه سنت نسبت به قرآن ، زبان متعارف در نحوه تفهيم قرآن، تحريف ناپذيري قرآن، مخالفت قطعي در گونه تناظر قرآن، اثبات صدور در برايند قاعده ياد شده چارچوب نظري قاعده قرآن محور را تشکيل مي دهد.
تاريخ اثر
تابستان۱۳۸۵
مشخصه ظاهرى
۲۹۲ص.
شماره بازيابى
۲۸۶ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
نقد و بررسي آراء مختلف در جمع و تدوين قرآن
پديدآور اصلى
اميري، جهانگير
موضوع
جمع قرآن // قرآن // رسم الخط و کتابت // کاتبان وحي
شرح
هدف ازپژوهش حاضر،نقد و بررسي آراء مختلف در جمع وتدوين قرآن و يافتن پاسخ براي شبهات موجود در اين زمينه مي باشد. تحقيق حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌اي انجام شده و در دو بخش به شرح ذيل تنظيم شده است: بخش اول تحت عنوان "بررسي جمع به معناي حفظ و به خاطر سپردن"، عوامل موثر در حفظ و به خاطر سپردن قرآن و حافظان قرآن را مورد بررسي قرار مي دهد. بخش دوم نيز طي پنج فصل، جمع به معناي نگارش و تدوين قرآن را مورد بررسي قرار مي دهد. فصل اول اين بخش، قرآن را مورد بررسي قرار مي دهد. فصل اول اين بخش، اختصاص به عصر پيامبر دارد. در فصل دوم، نخستين جامع قرآن بعد از رحلت پيامبر (ص) بررسي مي شود. فصل سوم، مربوط به عصر ابوبکر و فصل چهارم، مربوط به عصر عثمان مي باشد. در آخرين فصل اين بخش، نقط (اعراب گذاري) و اعجام (نقطه گذاري) قرآن مورد نقد و بررسي قرار مي گيرد. براساس يافته‌هاي تحقيق، در زمان پيامبر، اولا" تمامي آيات و سوره‌هاي قرآن علاوه بر ضبط در حافظه‌ها، بر روي نوشت‌افزار معمول آن زمان نوشته شده است. ثانيا"، ترتيب تمامي آيات قرآن طبق نظر همه علماء و دانشمندان علوم قرآني توفيقي است، يعني بانظر مبارک رسول اکرم (ص) مرتب گرديده است.اما در مورد ترتيب سوره‌ها،ميان صاحبنظران و اهل فن اختلاف نظر وجود دارد. ثالثا"، پيرامون مجموعه شدن در زمان پيامبر اکرم (ص) نيز نمي توان نظر قطعي داد. برخي معتقد به جمع آوري قرآن در زمان پيامبر (ص) و برخي معتقد به گردآوري آن در زمان بعد از رحلت نبي اکرم(ص) مي باشند. اما احتمال قوي‌تر آن است که تمام سوره‌هاي قرآن در زمان رسول اکرم (ص) بين الدفتين قرار نگرفت، بلکه دسته‌هايي از آن مثل "مئين"، " طواسين"، "حواميم"، "الم" و "..." در مجموعه هاي مشخص قرار داشتند.در مورد نخستين جامع قرآن کريم بعد از پيامبر (ص) چهار نظريه وجود دارد، نظريه اول، حضرت علي (ع، نظريه دوم، ابوبکر و نظريه سوم عمر رااولين جامع قرآن مي داند. نظريه چهارم معتقد است آغاز جمع آوري قرآن پس از پيامبر (ص)، در دورن ابوبکر و پايان آن در زمان عمر بوده است. اما شواهد نشان مي دهد، پس از پيامبر (ص)، حضرت علي (ع) نخستين کسي بود که بنابر وصيت پيامبر (ص)، اقدام به جمع آري قرآن نمود و بعد از وي ابوبکر اين کار را انجام داد. در دوره ابوبکر، جمع آوري قرآن محدود به نقل قرآن و نوشتن آن در صحيفه‌ها و مرتب ساختن آيه‌ها بود. در عصر عثماني، جمع آوري عبارت بود از نقل صحيفه‌ها در يک مصحف و نوشتن مصاحفي از روي آن و فرستادن به اطراف و اکناف بلاد اسلامي. نتيجه اقدام عثمان، از بين رفتن آشفتگيها و نابسامانيهاي موجود در قرائت قرآن بود. بدين ترتيب برخلاف ديگر کتب آسماني ، قرآن بدون هيچگونه تحريف و تغييري به نسل‌هاي بعدي منتقل شد. همچنين شواهد موجود نشان مي‌دهد رسم‌الخط متداول، محصول مهارت و سليقه کاتبان قرآن بوده و ارتباطي با وحي يا اشاره پيامبر ندارد.
تاريخ اثر
ارديبهشت۱۳۷۰
مشخصه ظاهرى
د، ۱۷۳ ص.
شماره بازيابى
۳۲ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
نقش ابن شهاب زهري در مساله جمع قرآن
پديدآور اصلى
ناصحي، محمد
موضوع
ابن شهاب // زهري // روايات جمع قرآن // خلفا راشدين // گرايش عثماني // مدني گرايي
شرح
در بررسي اسنادي روايات اصلي جمع قرآن نقش ابن شهاب زهري به عنوان جامع و حلقه مشترک اين روايات به خوبي به چشم مي خورد. راويان اين دسته روايات- که حکايت از جمع قرآن توسط ابوبکر عمر و عثمان دارد- عمدتا" مدني بوده، اشاره اي به جمع قرآن توسط حضرت علي (ع) ندارند. با توجه به جايگاه محوري زهري به عنوان نماينده گروه مدني اصحاب اثر در ربع نخست سده دو هجري و نيز به عنوان اول مدون حديث نبوي به نظر مي رسد وي بهترين منبع نقل حديث براي راويان بعد از خود بوده است. از اين رو وي رواياتي از جمع قرآن را که در انتهاي قرن يک هجري رايج بوده نقل کرده و رواج دهنده اصلي اين روايات، بعد از خود بوده است. از سوي ديگر روحيه انحصارگرايي علماي مدينه باعث شد تا به دنبال يکسان سازي مصاحف و اصل قرار دادن مصاحف مدينه تنها ايشان به روايات جمع قرآن اهتمام ورزند. علي رغم آنکه زهري حضرت علي(ع) را جزو خلفاي راشدين نمي‌شمرده و عثمان را فصل از او مي دانسته و بر اساس روايتي در ابوبکر و عمر توقف مي‌کرده است نمي توان مطمئن شد که او در عدم نقل روايات جمع قرآن توسط حضرت علي (ع) تعمدي به خرج داده باشد. روايت جمع قرآن توسط حضرت علي (ع) را قاعدتا" بايد متعلق به بوم کوفه مرکز حکومتي حضرت علي (ع) و نيز محل اجتماع طرفداران ايشان دانست که از شيوع زيادي بر خوردار نبوده است.
تاريخ اثر
تابستان ۱۳۸۲
مشخصه ظاهرى
۸۹ ص.
شماره بازيابى
۳۱۵ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
نگاهي به بعد اجتماعي کعبه و حج از ديدگاه قرآن
پديدآور اصلى
حسيني کشکوئيه، محمد
موضوع
حج // جنبه‌هاي اجتماعي // کعبه // قرآن // مسلمانان // آداب و رسوم
شرح
هدف از اين رساله، بررسي ابعاد اجتماعي کعبه و حج از ديدگاه قرآن کريم و ارائه تفکري صحيح از اين عبادت است. نويسنده، پس از انتخاب آيات مربوط به حج به سراغ تفاسير مختلف رفته و جنبه هاي اجتماعي حج را ازخلال آيات و تفاسير آنها روشن مي سازد و به اين سوالات پاسخ مي دهد که آيا مي توان گفت حج تنها يک تکليف فردي و عبادتي ساده و مراسمي نمايشي است؟ آيا نتايج ومنافع آن منحصر به اجر اخروي مي باشد و هيچ دستاوردي براي جامعه اسلامي ندارد و هيچ گرهي از مشکلات مسلمانان را نمي گشايد؟ وبالاخره آيا درجهت اعتلاي" کلمه الله" در جهان و اعطاي سيادت و عزت به امت اسلام هيچ نقشي ندارد؟ و يابرعکس، حج ابراهيمي علاوه براينکه يک عبادت است، يک مراسم سياسي، اجتماعي نيز مي باشد و نتايج و منافع آن براي جامعه اسلامي مي تواند بسيار ارزشمند باشد و مشکلات آن را بگشايد و ... بنابراين با توجه به اينکه در مورد ابعاد معنوي و فرهنگي حج اختلاف نظر چنداني وجود ندارد، در اين رساله بيشتر سعي شده ابعاد سياسي و اجتماعي آن مورد بررسي قرار گيرد. روش تحقيق در اين رساله، روش کتابخانه است. بحث پيرامون کعبه و ويژگيهاي آن، طهارت و پاکي بيت، پناهگاه و مرجع بودن آن، امنيت حرم، تعمير و توليت خانه، معناي حج، وجوب و اعلان حج، منافع و آثار آن، برائت و بالاخره تحليل اجتماعي مناسک مهمترين مباحث اين رساله را تشکيل مي دهند که در سه فصل ارائه مي شوند. در اين رساله، تحقيق گسترده اي پيرامون شان نزول آيات مربوط به حج، معاني کلمات، تفسير و تاويل آنها صورت گرفته است. در اين بررسي، به تفاسير مختلفي از جمله تفسير عياشي، قمي، ابن عباس، فخر رازي، زمخشري، مجمع البيان، الميزان، صافي و غيره مراجعه شده است. آيات انتخاب شده در تحقيق، دسته بندي و تحت عناوين کلي قرار گرفته‌اند. علاوه بر کتب تفسيري، کتابهاي فقهي، لغوي، روائي و نوشته هاي متاخران نيز پيرامون حج مورد نقد و بررسي قرار گرفته است.
تاريخ اثر
آبان ۱۳۶۸
مشخصه ظاهرى
ک، ۳۱۱ ص.
شماره بازيابى
۷ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
وحدت و همبستگي اجتماعي از ديدگاه قرآن کريم
پديدآور اصلى
محمودي، محمدهادي
موضوع
وحدت اسلامي // قرآن // توحيد // احکام شرعي // اخلاق // قوانين // اعتقادات مذهبي
شرح
هدف از تحقيق بررسي وحدت و همبستگي اجتماعي از ديدگاه قرآن کريم مي باشد که در اين رابطه سوالاتي چون ۱- واژگان هم ارز و غير هم ارز وحدت و همبستگي اجتماعي در قرآن چيست ۲- عوامل ايجاد و تقويت و همبستگي اجتماعي از ديدگاه قرآن چيست ۳- آفات تحقق وحدت و همبستگي اجتماعي از ديدگاه قرآن چيست را پاسخ يابي مي نمايد و براين اساس فرضياتي چون ۱- واژگان هم ارز وحدت در قرآن متعددند و واژگان غير هم ارز با وحدت نيز متعددند ۲- با مراجعه به قرآن چنين استفاده مي شود که عوامل موثر بر وحدت و همبستگي اجتماعي عبارتند از عوامل اعتقادي ، عوامل اخلاقي ، عوامل اجتماعي و عوامل عبادي مي باشد ۳- با مراجعه به قرآن آفات وحدت و همبستگي اجتماعي در سه بعد اعتقادي ، اخلاقي و روانشناختي و بعد اجتماعي قابل برسي مي باشد را مطرح مي نمايد روش اين پايان نامه تحليلي - توصيفي مي باشد اين پايان نامه در سه فصل و يک مقدمه مي باشد که در فصل اول واژگان هم ارز و غير هم ارز با وحدت و در فصل دوم عوامل ايجاد و تقويت وحدت و همبستگي اجتماعي و در فصل سوم آفات تحقق وحدت و همبستگي اجتماعي مورد بررسي کامل قرار مي گيرد و براساس يافته تحقيق مي توان نتيجه گرفت اين پايان نامه اصل وحدت و راههاي عملي قرآن براي دستيابي به وحدت و عوامل و موانع وحدت اجتماعي را مورد بررسي قرار داده است . واژگاني از ريشه "و.ج.د" و "ف.ر.ق" و مشتقات و مترادفات آنها به کار رفته بود شروع و باتوجه به اينکه در بسياري موارد ، موضوع آيات ، در رسيدن به هدف ياري نمي کرد ولي در آن آيات مطالب بسياري درباره وحدت ذکر شده بود لذا در موارد متعدد کل قرآن مورد بررسي قرار مي گيرد و نتيجه مي گيرد تحقق وحدت ايده آل جامعه قرآني تنها در سايه توحيد به معناي گسترده و واقعي آن امکان دارد و تفرقه عاملي جز شرک و نفاق ندارد .
تاريخ اثر
۱۳۸۰
مشخصه ظاهرى
د، ۲۰۸ ص
شماره بازيابى
۱۹۹ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
وحي و ارتباط الهي از ديدگاه قرآن و علم ارتباطات
پديدآور اصلى
چاوشيان، جلال
موضوع
ارتباطات // وحي // قرآن
شرح
اين پايان نامه درصدد آن است که ارتباطات الهي از جمله وحي را از ديدگکاه قرآن کريم و علم ارتباطات مورد بررسي قراردهد. نگارنده به منظور دستيابي به تصاويري روشن از برخي مفاهيم اصلي علم ارتباطات، ابتدا به معرفي اجمالي اين علم پرداخته و پيرامون برخي مسايل عمده دانش ارتباطات و از آن جمله تعريف و تاريخچه ارتباطات، مطالعات ارتباطي، الگو و مدل ارتباط توضيح داده است . دربخش بعدي که به معرفي مقدماتي زمينه ديگري ازبحث مربوط مي گردد، سعي کرده است با مراجعه به کتب و منابع موجود در زمينه علوم و معارف اسلامي، موضوع ارتباطات الهي و از آن جمله وحي را مورد توجه قرار داده، ضمن بيان ضرورتهاي وجودي آن به تعريف و توضيح موضوع و نيز ذکر سابقه و نمونه‌هايي از اين ارتباط بپردازد. در بخش سوم، سعي دارد با توجه به توضيحات مقدماتي که در دو بخش گذشته ارائه کرده است، موضوع ارتباطات الهي را با جزئيات بيشتري مورد توجه قرارداده و طي چهار فصل و با مراجعه به آيات قرآن کريم انواع مختلف ارتباطات خدا و مخلوقات را معرفي نموده و با ارائه شواهد لازم به توضيح آنها بپردازد. نگارنده در بخش چهارم، عناصر ارتباطات را مورد توجه قرار داده و سعي کرده است طي فصول متعدد همه عناصر نه گانه ارتباطي را توضيح دهد و وجوه اختلاف و تمايز هر يک از آنها را با عناصر مورد بحث در ساير انواع ارتباطات و از آن جمله ارتباطات انساني تبيين نمايد. و بالاخره در بخش آخر، نظام کلي ارتباط الهي را مورد توجه قرار داده است . در فصل اول اين بخش به موضوع وحي پرداخته است و در فصل دوم سعي کرده است ضمن بيان ويژگيهاي لازم جهت طراحي و پيشنهاد مدل خاصي جهت ارتباطات الهي، مدل گونه اي را بصورت شفاهي و بياني ارائه دهد.
تاريخ اثر
آذر۱۳۷۱
مشخصه ظاهرى
۲۵۸ ص.
شماره بازيابى
۷۳ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
ويژگيهاي بني اسرائيل در قرآن و مقايسه آن با صهيونيستها
پديدآور اصلى
نصرتي، امير
موضوع
يهوديان // قرآن // صهيونيسم // تاريخ
شرح
هدف از پژوهش حاضر، بررسي صفات بني اسرائيل در قرآن و سپس مقايسه آن با صفات صهيونيستهاست. رساله حاضر، بااستفاده از روش کتابخانه‌اي انجام يافته و مباحث آن در چهار فصل تنظيم شده است. از آنجا که شبه جزيره عرب، سينا، مصر و فلسطين در تشکل و حيات قوم بني اسرائيل و يهوديان نقش مهمي داشته است، لذا فصول اول و دوم همراه با ذکر سرگذشت حضرت ابراهيم و حضرت يوسف و حضرت موسي عليهم السلام به همين موضوع اختصاص مي يابد. در فصل سوم، ويژگيهاي بني اسرائيل از نظر قرآن مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد. سرانجام، فصل پاياني، بعد از بيان اهداف و مراحل تشکيل رژيم صهيونيستي (اسرائيل) ويژگيهاي ذکر شده در فصل سوم را با خصوصيات صهيونيستها مقايسه مي کند. بررسيهاي انجام شده نشان مي دهد که بني اسرائيل با وجود فضل و رحمت الهي که شامل آنها شده بود، به کفر و فساد روي آوردند و هنگاميکه موسي (ع) براي آوردن دستورات الهي به کوه طور رفت، بني اسرائيل از پرستش خدا به پرستش گوساله طلائي که به دست سامري ساخته شده بود روي آوردند و خصلت حقيقي خود (ثروت پرستي و پيمان شکني) را آشکار ساختند، چنانچه همين خصلتها در قرآن بررسي و ذکر شده است. در سرگذشت يوسف (ع) نيز مشاهده مي شود خصلتهاي موجود در بني اسرائيل (خودخواهي و خودپرستي، قساوت و پيمان شکني) با خصوصيات برادران حضرت يوسف (ع) مطابقت مي کند که نشان دهنده جريان اصلي موجود در اين قوم مي باشد. البته در عين حال وجود يک اقليت در يهود را نيز بيان مي کند که عناصري هدايت يافته و در مسير حق بوده و به پيامبران الهي ايمان آورده‌اند (مانند يوسف (ع) و بنيامين). قوم عبري نيز عليرغم برخورداري از نعمت رهبري شايسته اي مانند ابراهيم (ع) به کفر و ناسپاسي روي آورده و به خصلتهاي ناشايست متمايل شد.از نحوه برخورد يهود با مسلمانان صدر اسلام مي توان نتيجه گرفت که يهوديان همان خصلتهاي مذکور را واجد بوده و به پيمان شکني در مقابل مسلمانان و خودخواهي و ثروت‌پرستي پرداخته و به دليل قساوت قلبي نقشه از بين بردن پيامبراسلام (ص) رادر نظر داشته‌اند. همين خصايص از ميان آيات قرآني براي اين قوم اثبات شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد که صهيونيستها همانند قوم بني اسرائيل به خودخواهي و نژادپرستي متمايل شده و خصلت ثروت پرستي را نيز واجد مي باشند. همچنين در راستاي ويژگي ذاتي خويش که خشونت و سنگدلي مي باشد قتل و کشتنار شخصيتها و رهبران الهي را هميشه هدف قرار داده‌اند و براي نيل به اهداف خود از هر وسيله و نيرنگي سود برده و پيمانهاي خويش را با ديگران زير پاگذاشته و در اشاعه ظلم و فساد کوشيده‌اند. بنابر اين مي توان گفت که سرگرداني يهوديان نيز ناشي از همين صفات مي باشد و اصرار يهوديان بر رسيدن به اهداف خويش است که ويراني و بدبختي اين قوم را باعث شده است. لذا تشکيل رژيم صهيونيستي آنهم در منطقه حساس خاورميانه نمي تواند راه حلي براي مشکل صهيونيسم باشد، بلکه برعکس مشکلات بسياري از جمله مساله فلسطين را موجب شده است.
تاريخ اثر
مرداد۱۳۷۱
مشخصه ظاهرى
۱۷۴ ص.
شماره بازيابى
۵۴ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
ويژگيهاي حکومت نامطلوب از ديدگاه قرآن
پديدآور اصلى
مقتدايي خوراسگاني، عباس
موضوع
حکومت // قرآن // ويژگيهاي دولت مطلوب // ويژگيهاي دولت نامطلوب
شرح
بررسي آيات قرآن کريم ما را به اين واقعيت انکارناپذير مي‌رساند که هدف قرآن از ذکر حوادث و داستانهاي اقوام، افراد، جوامع و پيامبران گذشته صرفا" بيان داستان و يا تشريح يک رويداد تاريخي نبوده است و در آيات قرآن، اصول، معيارها و سنتهاي الهي نيز شرح داده شده است که با بررسي اين آيات قرآن مي‌توان ويژگيهاي مطلوب و مورد نظر در خصوص جامعه و چگونگي اداره آن را استخراج نمود. الفاظي نظير (قريه، قري، قوم، امم) و امثال آن در قرآن کريم رفته است و هنگام توضيح پيرامون آنها برخي ويژگيها به عنوان خصائص مثبت و برخي به عنوان ويژگيهاي منفي مطرح و تشريح شده است. مثلا" عدالت و دادگستري به عنوان ويژگي مطلوب، مورد تمجيد قرار گرفته در حالي که ظلم و ستمگري مذموم و ناپسند شمرده است. در اين پژوهش تلاش بر آن است تا ويژگيهاي حکومت از ديدگاه قرآن بررسي شود و حکومت مطلوب و نامطلوب قرآن و ويژگيهاي هر يک با توجه به تاکيدات و تصريحات قرآني شناخته شود. در اين تحقيق واژه‌هاي دولت و حکومت از منظر علوم سياسي تعريف و اين سوال مطرح شده است که آيا اصولا" مبحث دولت و به تبع آن حکومت در قرآن قابل بررسي است؟ و اگر مي‌توان اين مبحث را در قرآن جستجو کرد چه ويژگيهايي به عنوان ويژگيهاي دولت و يا حکومت مطلوب و نامطلوب از آيات قرآن قابل استخراج است؟ در بخشي از تحقيق ويژگيهاي دولت مطلوب از ديدگاه قرآن تشريح شده است. تعدادي از اين ويژگيها مختص افراد و مربوط به اعمال فردي آنهاست و برخي نيز مربوط به حکومت به عنوان يک ساختار سياسي، اجتماعي است و بخشي نيز به زمامدار و رهبري جامعه اختصاص دارد و تعدادي از اين ويژگيها نيز به کل دولت و هيات اجتماعيه مربوط است. اين ويژگيها در ۵۹ مورد بطور مشخص و با استفاده از آيات قرآن ذکر و خلاصه شده است و در بخشي نيز ويژگيهاي نامطلوب حکومت با استفاده از آياتي که مرتبط با حاکمان ستمگر و جوامع خطاکار است احصاء و بيان شده است. در اين بخش به ويژه فرعون و جامعه او ويژگيهاي آنان به عنوان سمبل حکومت و اجتماع نامطلوب از منظر قرآن مورد توجه قرار گرفته است. همچنين در بخش ابتدايي پژوهش، ديدگاهاي انديشمندان غربي و صاحب نظران و علماي مسلمان پيرامون حکومت و خصائص مطلوب و نامطلوب آن مورد بررسي قرار گرفته است.
تاريخ اثر
تابستان ۷۵
مشخصه ظاهرى
۱۹۰ ص.
شماره بازيابى
۵۵۴س
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
هدايت انسان در قرآن
پديدآور اصلى
اشرف امامي، علي
موضوع
هدايت // قرآن
شرح
هدف از پژوهش حاضر بررسي هدايت انسان از ديدگاه قرآن کريم است. اين پژوهش که به روش کتابخانه‌اي انجام شده است مشتمل بر ۶ فصل است. در فصل اول مفهوم هدايت از نظر لغوي و دستوري، ارتباط مفهومي هدايت و ضلالت با راه، وجوه هدايت در قرآن مورد بحث قرار گرفته است. فصل دوم به بحث مشيت و هدايت اختصاص دارد و از نظر عقايد مختلف و آيات قرآن اين مساله بررسي شده است. فصل سوم درباره توحيد و هدايت است و در فصل چهارم به مساله هدايت عامه توجه شده است که مشتمل بر ۲ بحث است. هدايت در مسايل طبيعي و هدايت و آفرينش. فصل پنجم از هدايت فطري سخن گفته است و در فصل ششم از مراتب هدايت (اسلام، ايمان مجدد، هدايت انبياء و امامان) بحث شده است. محور اساسي اين پايان نامه، آيات قرآن (بويژه آيات مشتمل بر ترکيباتي از لفظ هدايت) مي باشد. جايگاه و موقعيت آيات پس از مراجعه به تفاسير تعيين شده است. گاهي از يک آيه در دو مبحث (و از دو حيثيت) استفاده شده است. به عنوان مثال آيه "اهدنا الصراط المستقيم" يکبار از حيث ارتباط مفهومي هدايت با راه، در فصل اول و بار ديگر در فصل پنجم در مبحث ارتباط صراط هدايت با فطرت و بار سوم در مبحث هدايت امامان در فصل ششم مورد استفاده قرارگرفته است. در شرح و تفسير آيات تنها به تفاسير معمول اکتفا نشده است بلکه در سراسر اين پايان نامه به کتب گوناگوني که هريک به نحوي درصدد بيان نکات و حکم قرآن بوده‌اند استناد شده است.
تاريخ اثر
بهمن۱۳۷۰
مشخصه ظاهرى
ي، ۳۱۰ ص.
شماره بازيابى
۷۱ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
هماهنگي قول و فعل در قرآن کريم (با تاکيد بر نقش آن در امر تبليغ)
پديدآور اصلى
شايسته فرد، رحمت
موضوع
قول // فعل // تبليغ // دعوت // هماهنگي قول و فعل // تقوا // تعقل // صدق // نفاق // فسق // تاثير بر مخاطب // حقانيت مکتب // امکان پايبندي به مکتب // نمودهاي قرآني // خداوند // پيامبران // اهل کتاب // منافقان // شاعران // ابليس
شرح
يکي از مسائلي که در امر تبليغ و دعوت همواره مورد تاکيد آيات و روايات قرار گرفته است پايبندي و التزام عملي داعيان و مبلغان است که ما با عنوان "هماهنگي قول و فعل" از آن ياد مي کنيم و مي توان آن را مهم ترين شرط تاثير تبليغ خواند. در اين تحقيق: پس از بررسي حوزه مفهومي قول و فعل، منظور از هماهنگي قول و فعل بيان شده که: "انسان مطابق معتقدات قلبي خويش سخن گفته، با نيت سالم و الهي بيان کند، قول او مطابق با واقع باشد و در عمل پايبندي خود را به سخن خويش نشان دهد." همچنين تاثير هماهنگي قول و فعل در دعوت بررسي شده که از آيات شريفه قرآن کريم استفاده مي شود هماهنگي قول و فعل مبلغ و دعوت کننده به راه خير و صلاح، دليل حقانيت مکتب داعي"، نشان" ممکن بودن پايبندي به مکتب" مورد نظر، "عامل تاثير در مخاطب" و "عامل تحرک انسانها " مي باشد. عوامل موثر بر هماهنگي يا عدم هماهنگي قول و فعل با استفاده از آيات قرآن شناسايي شده که عبارتند از : "تعقل" و "تقوي" ، "استعانت از صبر و نماز" و "صدق" که از عوامل موثر بر هماهنگي قول و فعل و عواملي همچون "نفاق" و "فسق" که از عوامل عدم تطابق گفتار و کردار هستند. در پايان، به نمونه هاي قرآني هماهنگي يا عدم هماهنگي قول و فعل اشاره شده است که خداوند، پيامبران، اولوالالباب، مومنان حقيقي ،متقين، مهاجران فقير، و اولياء الله از نمودهاي داراي هماهنگي و فاسقان، منافقان، کافران، مشرکان، برخي از اهل کتاب، دانشمندان يهود و نصارا، بني اسرائيل، قول فرعون، برخي از شاعران، و ابليس از نمودهاي فاقد هماهنگي قول و فعل در قرآن کريم مي باشند.
تاريخ اثر
بهار ۱۳۸۳
مشخصه ظاهرى
۱۱۶ص.
شماره بازيابى
۲۵۶ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
عنوان
ياد مرگ در قرآن و بيان حضرت علي (ع) و پي جويي آن در ادب فارسي (بررسي موردي سعدي)
پديدآور اصلى
مودب، محمدعلي
موضوع
مرگ // ياد مرگ // معاد // دنيا // آخرت
شرح
در تحقيق حاضر سعي شده‌است تا شاخصه‌ها و اهداف بيان حضرت علي (ع) در باب ياد مرگ تبيين شود و با اين تحليل که شاعران و اديبان بزرگ ايراني، مترجمان و معلمان آموزه‌هاي ديني بوده‌اند به عنوان نمونه‌اي به سراغ سعدي رفته‌ايم حضرت علي (ع) در باب ياد مرگ پيرامون اين موضوع ها سخن گفته‌اند: تاريخ، مرگ نيکان و بدان، احتضار، مرگ خود حضرت و مرگ پيش از مرگ، و هدف ايشان استفاده از ياد مرگ به عنوان نقطه آغاز در سير به سوي تقوي بوده‌است و نيز تزريق عنصر حرکت به زندگي مومنان، سعدي نيز در بحث پيرامون موضوعات تاريخ، مرگ نيک و بد، احتضار، معاد، وصف دنيا و مرگ خود سعدي به ياد مرگ پرداخته‌است، در بيانات سعدي بيشتر با استفاده‌هاي اجتماعي و سياسي ياد مرگ روبه‌رو هستيم، در بيانات اميرالمومنين ضمن توجه به جنبه‌هاي اجتماعي و سياسي ياد مرگ، توجه خاصي به استفاده تربيتي و اخلاقي ياد مرگ شده‌است.
تاريخ اثر
پاييز۱۳۸۳
مشخصه ظاهرى
۱۲۷ص.
شماره بازيابى
۲۶۶ت
نوع
پايان نامه
زبان اثر
فارسي
بسم الله الرحمن الرحيم