ديدگاه آیت الله سيد محمد صادق روحاني پيرامون موسيقى و غنا
منبع - سایت آیت الله سید محمد صادق روحانی
سؤال: با توجه به ترويج موسيقي از طرف برخي از مراكز فرهنگي , بعضي ها مي گويندغنا حرام است و موسيقي اشكال ندارد اولا فرق بين غنا و موسيقي را بيان فرماييد و ثانيا برخي مي گويند موسيقي سنتي واصيل اشكالي ندارد لطفا نظرتان را بفرماييد ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ صوت مطرب و نواختن آلات مناسب با آن حرام است , اسم آن هر چه باشد فرق نمي كند . دعوي آن كه موسيقي سنتي حرام نيست , ادعاي عاميانه است و همه نوع موسيقي حرام است . ![]()
سؤال: نظر شما درباره استفاده از موسيقي هاي شادي آفرين در مجلس عروسي( با توجه به اين كه در تاريخ آمده پيامبر(ص) دستور داده در عروسي حضرت فاطمه (س) شادي كنند مثلا دف بزنند)، چيست؟ اكر مشكل دارد اسلام در چنين جشن هايي چه چيز جايگزين ارائه كرده، تا هم حرام نباشد و هم مردم شاد باشند؟
جواب: خصوص غناء در شب زفاف براي زنها به قيد آن كه آلات ديگر مانند دف و ... نباشد و مردم هم در آنجا شركت نكنند، جايز است. موسيقي و دف زدن مطلقا حرام است. ![]()
سؤال: آيا براي اعتلاي هنر موسيقي ايراني در سطح جهان مي توان كنسرتهاي مستمر و مرتب برگزار كرد؟
جواب: هو العالم ؛ كنسرت ها با تغني خير , بدون آن اشكال ندارد . ![]()
سؤال: نظر شما در مورد موسيقي غنا مواردي كه جايز است حكم توليد وتعليم و تعلم و اجراء براي زن يا مرد , صرف نظر از محرمات قطعيه اختلاط زن و مرد چيست ؟
جواب: هو العالم ؛ غنا بر زن در عروسي جايز است ولذا اجرت آن حلال است , و مستثنايات ديگري نيز دارد كه تعليم و تعلم آن , از نظر ما اشكال ندارد . نهايت بايد تعليم و تعلم به تغني و استماع نباشد .
سؤال: ملاك در حرمت در حليت هر كدام از غنا و موسيقي چيست؟ و اگرملاك لهوي بودن آن است ملاك تشخيص لهو چيست ؟ به عبارت ديگر تشخيص لهو به عهده خود مكلف است يااين كه بايد به عرف مردم رجوع كند ؟ و اگر ملاك عرف مردم است در زمان كه عرف مردم اكثر موسيقي ها را لهو محسوب نمي كنند آيا وظيفه مكلف تغيير ميكند ؟
جواب: هو العالم ؛ معناي لهوي و مطرب بودن معناي واضحي است و چيزي نيست كه با قرار دادن مردم عوض شود . ![]()
سؤال: موسيقي چيست و به چه چيزي اطلاق مي شود آيا مي توان تعريف جامعي از ان داشت يا خير؟
جواب: بسمه تعالي ؛ موضوع علم موسيقي , صوت به ما هو صوت است و در عرف اين زمان همان غنا است كه عبارت از صورت لهوي مطرب است كه موجب خفت در بدن مي شود البته اگر مانعي نباشد . ![]()
سؤال: اخيرا در شهرها رسم شده است كنسرت موسيقي برگزار مي كنند , توسط گروهي خواننده و با وسايل نوازندگي مانند پيانو , ويولون , ارگ , گيتار , تار , سه تار , اجرا مي شود . اخيرا در شهر شاهرود نيز در چندمكان برگزار شده است و در بعضي مراسم زن و مرد به طور مشترك خوانندگي مي كنند و مي گويند ما مجوز داريم و از نظر قانون مجاز شده است و اين موسيقي عرفاني است .جمع كثيري نيز به خيال اين كه شرعا بلااشكال است , بليط تهيه كرده و در مجلس ياد شده شركت كرده و استماع مي نمايد . ضمنا مستمعين زن و مرد مشتركا مي باشند . لطفا حكم اجراي موسيقي مزبور و حكم شركت در آن مجلس و خريد و فروش بليط آن و حكم پول تهيه شده از اين را و پولي كه خواننده ها مي گيرند به عنوان اجرت چيست ؟ آيا چيزي در اسلام به نام موسيقي عرفاني وجود دارد كه شرعا مجاز باشد ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ موسيقي عرفاني كه در اسلام جايز باشد , نداريم . اين اصطلاح از صوفيه است و مسلما مانند بقيه موسيقي ها حرام است , خصوصا كه با وسايل نوازندگي باشد . عجيب است كه مصادر امر هم شنيده ام كه تصريح مي كنند به جواز , و مجريان امر چنين مي كنند . خداوند تعالي هدايتشان كند . ![]()
سؤال: با توجه به اين كه ايران يكي از پنج تمدن بزرگ موسيقي بشري به شمار مي آيد و به دليل مشكلات فقهي در بخش آموزش و اجرا , هم اكنون اغلب سازها و دستگاه هاي موسيقي و اجراي آن با معضل مواجه است آيا فقه اسلام در اين زمنيه رهنمودي دارد كه در عين استفاد از اين پديده , ممنوعيتهاي فقهي را به دنبال نداشته باشد ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ چنانچه از موسيقي , همان غناء ارائه شده باشد كه فعلا ظاهرا مراد همان است , فقه اسلامي رهنمودي ندارد و چنانچه مراد اعم از آن باشد كه براي آن مقاماتي , مانند حسيني ومنصوري و بقيه مقامات ذكر نموده اند و آن مقامات تباين با غناء دارد در فقه اسلامي منعي از آن نيست . ![]()
سؤال: معروض مي دارد با گسترش فساد و فحشاء در جامعه و ترويج غنا و موسيقي , عده اي از افراد مغرض و منحرف دامنه اين كار را به محافل و مجالس مذهبي كشانده اند و در صدد به ابتذال در اوردن اينگونه مجالس هستند , خصوصا در اعياد و مواليد ائمه اطهار ـ سلام الله عليهم اجميعن ـ كه به طرز خيلي عجيب , سرود و مولودي خوانده مي شود كه گاهي ازخود مردم شنيده شده كه مي گويند : خواندن اين ها به سبك ترانه هاي عاشقانه خواننده هاي غير مذهبي مي باشد كه هيچ تناسبي با شئون مجالس مربوط به اهل بيت عصمت وطهارت ـ سلام الله عليهم اجميعن ـ ندارد , بلكه خود نوعي اهانت به ساحت مقدس آنها محسوب مي شود , مخصوصا كه همراه با چنين نغمه هايي , به شكل خيلي زننده دست زده مي شود , به طوري كه مجلس از هر جهت شبيه به مجالس لهو و لعب مي شود و گاهي هم از مداح ها شنيده شده كه مي گويند دست زدن با سينه زدن هيچ فرقي ندارد و كساني كه دست نمي زنند مخالف اهل بيت عليهم السلام هستند حال با توجه به روايات وارده در حرمت غنا و آيه شريفه (( و ما كان صلاتهم عند البيت الامكاء و تصديه )) (سوره انفال آيه 35) كه در تفسير برهان و تفسير نور الثقلين و ساير تفاسير معتبر شيعه در ذيل اين آيه شريفه , روايت وارد شده كه عبادت كفار در زمان جاهليت دست زدن در كنار خانه خدا بوده است آيا حضرت عالي غنا را در موقع خواندن اشعار و سرود و مولودي و همچنين دست زدن به همراه آن را جايز مي دانيد يا خير ؟ مستدعي است كه نظر مباركتان را در اين زمنيه به طور صريح مرقوم فرماييد ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ غنا حتي در روضه خواني و قرآن خواندن مطلقا حرام است و كسي كه بگويد سينه زدن در مصائب اهل بيت ـ عليهم السلام ـ كه از شعائر مذهبي و از جمله اموري است كه بقاء مذهب و دين به واسطه اين اعمال است با دست زدن در اعياد مذهبي فرقي نمي كند بسيار حرف غير مربوطي زده است خداوند همه را از شر و آفات حفظ نمايد ولي كف زدن في نفسه حرام نيست و روايتي كه به آن اشاره كرده ايد معنايش همان است كه از ظاهر آيه صدرا و ذيلا استفاده مي شود و آن وعده عذاب به مشركين مي دهد زيرا آنان با بازي كردن و كف زدن و سوت كشيدن به جاي نماز خواندن و عبادت كردن مانع از ورود مؤمنين به مسجد الحرام مي شدند . روايات ديگري هم در تفسير ايه شريفه وارد است كه مقام , گنجايش تعرض به آنها را ندارد . ![]()
سؤال: آيا به عزاداريها و مرثيه خوانيهايي كه با موسيقي همراه است مي توان گوش كرد؟
جواب: بسمه تعالي خير گوش كردن به موسيقي حرام است مطلقا ![]()
سؤال: نظر مبارك راجع به موسيقي سنتي و غير سنتي چيست ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ موسيقي مطرب حرام است , سنتي وغير سنتي ندارد . ![]()
سؤال: خلاقيت و تحول در موسيقي در گروه تربيت متخصص ( نوازنده , آهنگساز , خواننده و .... ) است و نظر به اين كه امروزه موسيقي از مقوله علم و هنر و فرهنگ به شمار مي آيد , چگونه مي توان با حفظ معيار فقهي به اين مهم پرداخت ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ راهي به ذهن من خطور نمي كند . ![]()
سؤال: خلاقيت و تحول در موسيقي در گروه تربيت متخصص ( نوازنده , آهنگساز , خواننده و .... ) است و نظر به اين كه امروزه موسيقي از مقوله علم و هنر و فرهنگ به شمار مي آيد , چگونه مي توان با حفظ معيار فقهي به اين مهم پرداخت ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ راهي به ذهن من خطور نمي كند . ![]()
سؤال: آيا تمام نوارهايي را كه وزارت فرهنگ و ارشاداسلامي ( خصوصا مداحي و موسيقي ) مجوز تكثير و پخش مي دهد از نظر شرعي مجاز مي باشد ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ موسيقي مطلقا حرام است و با مجوز وزارت ارشد حلال نمي شود . ![]()
سؤال: اگر شغل كسي مطربي باشد , درآمد حاصله از خوانندگي يا مطربي وي كه شامل ( زدن كليه آلات موسيقي از قبيل ني , تار , ضر ب ) مي شود چه حكمي دارد؟ آيا درآمد حاصل حلال است يا حرام ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ درآمد موسيقي و خوانندگي غنائي حرام است . ![]()
سؤال: شنيدن هرگونه آلات موسيقي چه حكمي دارد ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ حرام است . ![]()
سؤال: اگر كسي به قصد تفريح و سرگرمي , از آلت موسيقي استفاده كند مثلا (ني يا تار ) بزند حكم عمل وي چيست ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ حرام الهي با قصد تفريح و سرگرمي حلال نمي شود . ![]()
سؤال: شنيدن هرگونه آلات موسيقي چه حكمي دارد ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ حرام است . ![]()
سؤال: اگر كسي به قصد تفريح و سرگرمي , از آلت موسيقي استفاده كند مثلا (ني يا تار ) بزند حكم عمل وي چيست ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ حرام الهي با قصد تفريح و سرگرمي حلال نمي شود . ![]()
سؤال: رفتن به مجالس عروسي كه ساز و آواز و موسيقي اسفتاده مي شود چه صورت دارد ؟
جواب: بسمه تعالي ؛جايز نيست . ![]()
سؤال: نوارهاي موسيقي كه ارشاد اسلامي اجازه داده است , چطوراست ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ اجازه ارشاد موجب جواز محرم نمي شود . ![]()
سؤال: ذاكران و مداحان كه بعضي روضه ها را با آهنگ هاي موسيقي يا قريب به آن مي خوانند , وجه شرعي آن چيست ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ موسيقي مطلقا حرام است ولو در روضه خواني باشد ![]()
سؤال: خواندن قرآن و نوحه و عزاداري به صورت موسيقي و به سبك و آهنگ موسيقي باشد چگونه است ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ جايز نيست ![]()
سؤال: چند سالي است كه استفاده از ابزار موسيقي به شيوه رقابت دربرخي از هيأتهاي عزاداري مرسوم شده حكمش چيست ؟
جواب: بسمه تعالي ؛ موسيقي مطلقا حرام است ![]()
بسم الله الرحمن الرحيم